کانی‌‌شناسی ‌بازالت‌‌های قلیایی الیگوسن و بیگانه سنگ‌‌های سیلیمانیتیت موجود در آنها (جنوب غرب جندق، استان اصفهان، ایران مرکزی)

رخنمون بازالت های قلیایی الیگوسن پیشین در راستای گسل تویره، در شمال‌غربی خردقاره شرق - ایران مرکزی، از نظر سنگ نگاری و شیمی کانی‌ها بررسی شد. این بازالت های قلیایی از درشت بلور‌های کریزولیت (90- 70fo)، اوژیت-دیوپسید (0/82=mg#) و لابرادوریت (70-30an) در زمینه‏‌ای شامل بلورهای ریز همین کانی‌ها افزون بر سانیدین و کانی‌های ثانویه (سرپانتین، زئولیت) و کانی‏‌های کدر تشکیل شده‏‌اند. همچنین، این سنگ‌ها دارای بیگانه سنگ‌های سیلیمانیتیت هستند که از کانی‌ اصلی سیلیمانیت فیبرولیتی و منشوری، کانی فرعی کروندوم و کانی‏‌های ثانویه (کلریت و اسکاپولیت) تشکیل ‏‌شده‌اند و بافت‏‌های دانه شکفتی، نخ شکفتی، غربالی و تاج خروسی نشان می‌دهند. این بیگانه سنگ‌های غنی از ‌آلومینیم و دارای سیلیس متوسط به احتمال بسیار فراورده دگرگونی سنگ‌های رسوبی پوسته قاره‌ای هستند و با ماگمای بازالتی قلیایی سریع به سطح زمین آورده شده‌اند. تشکیل فیبرولیت پیرامون برخی سیلیمانیت‌های منشوری و تشکیل اسپینل‌های غنی از ‌آلومینیم (0/4-0/5=mg#) در مرز بیگانه سنگ با بازالت میزبان گویای کاهش دما و فشار طی صعود و واکنش مذاب بازالتی با بیگانه سنگ هستند.    

mineralogy of the lower oligocene alkali basalts and their sillimanitite xenoliths (sw of jandaq, isfahan province, central iran)

along toveireh fault, in the northwest of central-east iranian microcontinent, the oligocene alkali-basalt outcrop was investigated for petrography and mineral chemistry. they include phenocrystals of chrysolite (fo70–90), augite-diopside (mg#=0.82) and labradorite (an30-70) in a fine-grained matrix of the same minerals as pheoncrysts, together with sanidine and secondary minerals (serpentine and zeolite), as well as opaque minerals. these rocks contain sillimanitite xenoliths which are mostly composed of fibrous and prismatic sillimanites, together with minor amount of corundum, and secondary minerals (chlorite and scapolite). xenoliths show granoblastic, nematoblastic, poikiloblastic, and corona textures. these high-al and moderately silica-rich xenoliths were probably formed by metamorphism of continental crust sedimentary rocks, conveyed up to the earth’s surface by ascending alkali basalt magma. fibrolite formation around some of the prismatic sillimanits and al-rich spinels (mg#=0.4-0.5) formation in the contact of xenolith and host basalt indicate that pressure-temperature decreased during magma ascending and reaction of basaltic magma with xenolith.