دگرسانی و کنترل کننده‌های ساختاری کانه‌زایی طلا و مس در منطقه اهر، پهنه ارسباران شمال غرب ایران

منطقه اهر بخشی از پهنه فلززایی ارسباران در شمال غرب ایران بوده که در آن ذخایر گرمابی بسیاری از مس و طلا شکل گرفته است. در این ارتباط، کانسارهای صفی خانلو، نیاز، مزرعه، انجرد و کوجنق به عنوان کانسارهای شاخص انتخاب و از آنها برداشت های ساختاری انجام شد. سنگ آهک های کرتاسه به همراه سنگ های آتشفشانی به عنوان قدیمی ترین سنگ های منطقه در کنار لاتیت- آندزیت های ائوسن رخنمون دارند. در این سنگ های آتشفشانی، سنگ های الیگوسن چون صفی خانلو با ترکیب گرانیت– کوارتزمونزونیت و خان کندی با ترکیب مونزونیت- گابرو نفوذ کرده و باعث دگرسانی های فیلیک، آرژیلیک و سیلیسی در صفی خانلو، دگرسانی گسترده آرژیلیک در کوجنق و فیلیک و پتاسیمی در منطقه نیاز شده اند. با یک وقفه زمانی، فعالیت ماگمایی در میوسن پسین- پلیوسن دوباره شروع و باعث دگرسانی های فیلیک و پروپلیتیک در منطقه مزرعه و آرژیلیک، فیلیک، پروپلیتیک و پتاسیمی در انجرد شده اند. این دگرسانی ها با استفاده از تصاویر ماهواره ای استر و روش های تحلیل مولفه های اصلی (pca) و نقشه برداری زاویه طیفی(sam)  بررسی شدند. سپس با بررسی های صحرایی، روند شکستگی های اصلی در هر یک از کانسارهای نام برده مشخص شده و با نتایج بدست آمده از دورسنجی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که روند غالب پهنه های کانی سازی و دگرسانی در کانسارهای مورد بررسی شمال شرق- جنوب غرب است و با روند غالب خطواره های استخراج شده از تصاویر ماهواره ای همخوانی دارد. بر این اساس، می توان گفت که ساختارهای از نوع گسل و شکستگی نقش بسیاری در کنترل و شکل گیری ذخایر طلا و مس در منطقه اهر داشته اند.

alteration and structural controllers of gold and copper ores in ahar region, arasbaran zone, northwest of iran

ahar area is a part of the arasbaran metallogenic zone in northwestern iran, where numerous hydrothermal cu-au deposits have been formed. in this regard, safikhanlu, niaz, mazraeh, anjerd and kujanagh deposits, as representative deposits, have been observed and structural measurements were performed in the field. in this area, cretaceous limestones along with volcanic rocks are exposed as the oldest rocks in the region along with eocene latite-andesites. these volcanic rocks have been intruded by oligocene plutons such as safi khanlu with the combination of granite-quartz monzonite and khan kandi with the combination of monzonite-gabbro, causing phyllite, argillic and siliceous alterations in safi khanlu, extensive argillic alteration in kujanagh and potassic in the niaz  area. with a time interval, magmatic activity in the late miocene-pliocene resumed and caused phyllic and propylitic alteration in the mazraeh and argillic, phyllic, propylitic and potassic in anjerd area. these alterations were studied using aster satellite images and pca and sam methods. then, with field studies, the trend of major fractures in each of the mentioned deposits was determined and compared with the results obtained from remote sensing. the structural analysis showed that the predominant trend of mineralization and alteration zones in the studied deposits is northeast-southwest and is consistent with the predominant trend of the fault lines extracted from satellite images. based on these results, it can be concluded that fault and fracture have played a major role in controlling and forming gold and copper reserves in the ahar region.