دماسنجی و تعیین ویژگی‌های ماگمای سنگ‌های اسیدی کرتاسه با پایه ریخت‌شناسی کانی زیرکن و مقایسه آن با داده‌های برآمده از شیمی سنگ کل در جنوب‌شرق سقز، شمال‌غرب ایران

زیرکن به‌عنوان یکی از کانی‌های مقاوم در فرآیندهای پس از تبلور می‌تواند آثار رویدادهای زمین‌شناسی را در خود حفظ نماید و از جمله کاربردهای مهم آن تعیین دما، ماهیت و خاستگاه ماگمای سنگ‌ها بر پایه بررسی ریخت شناسی است. بررسی ریخت‌شناسی زیرکن‌های گرانیتوئید کرتاسه و خروجی هم ارز آن در جنوب شرق سقز نشان می‌دهد که اغلب این بلورها از نوع p5 و s25 هستند و میانگین شاخص‌ دما و قلیایی بالایی (به ترتیب 672.9 و 637.9) را دارند. کمترین دمای تبلور محاسبه شده برای زیرکن‌های منطقه بر پایه بررسی ریخت شناسی، اشباع شدگی zr و شیمی سنگ کل حدود 600 تا 750 درجه سانتی‌گراد است. و وجود میانبار‌هایی از آپاتیت و ترکیب کانی‌شناسی نشان می‌دهد که ماگمای این سنگ‌ها به نسبت آبدار بوده است. براساس روند تکاملی گونه‌شناسی، این سنگ‌ها از نوعi و وابسته به سری آهکی قلیایی هستند که با نتایج زمین شیمی همخوانی دارد و از ماگمای ترکیبی با خاستگاه پوسته و گوشته تشکیل شده‌اند.

Thermometry and determine the characterization of magma of Cretaceous acidic rocks using the zircon mineral morphology and compare it with whole-rock chemistry in SE Saqqez, NW Iran

Zircon is an stable mineral during post crystallization processes and preserves characters of magmatic events. Zircon morphology can give some information about temperature, nature, and source of the magma. Study of the zircon morphology of Cretaceous granitoids and acidic volcanics from the southeast Saqqez area reveals that most of the crystals are P5 and S25 types with high alkalinity (I.A.) and temperature indexes (I.T.) in the range of 672.9 and 637.9 respectively.The minimum temperature of zircon crystallization is estimated to be in the range of 600 to 750 °C based on the morphology, saturation of Zr, and wholerock chemistry. The presence of apatite inclusions and the mineralogical composition indicate that the source of the magma was relatively hydrous. Typological evolutionary trend (T.E.T.) shows the granites as Itype with calcalkaline nature, which are in line with geochemical data. The zircon mineral morphology indicates that the granites in the SE Saqqez formed from hybrid magma with crustal and mantle origin.