زمین‌شناسی و کانی‌شناسی کانسار آلونیت هفت‌صندوق (شمال‌غرب تاکستان): با نگرشی بر ظرفیت برداشت آلومینا و پتاس از آن

کانسار آلونیت هفت صندوق در شمال غرب تاکستان (60 کیلومتر قزوین) واقع بوده و بخشی از ذخیره بزرگ آلونیت تایکند در ایران است. بررسی های کانی شناسی و زمین شناسی صحرایی نشان داد که یک منطقه بندی در پهنه های دگرسانی کانسار هفت صندوق و پیرامون آن شامل بخش های سیلیسی در مرکز و بخش های کوارتزآلونیتی (کوارتز آلونیت)، کائولینیتی و پروپیلیتی به سمت بیرون وجود دارد. کوارتز و آلونیت کانی های مهم آلونیت کوارتزیت هستند. شناسایی پهنه های دگرسانی اسیدسولفات می تواند برای پی جویی کانسارهای فراگرماییپورفیری تشکیل شده همراه با فعالیت ماگمایی سنوزوئیک در ایران مفید باشد. آلونیت ذخیره ای برای جایگزینی منابع پتاسیم و آلومینا در نظر گرفته شده و قدم اصلی در استخراج پتاسیم و آلومینا تجزیه آلونیت است. از این رو در این پژوهش تجزیه آلونیت به روش گرماسنجی افتراقی (dta)، گرما وزن سنجی (tga) و پراش پرتوی ایکس (xrd) بررسی شد. منحنی dta آلونیت سه قله گرماگیر در دماهای 546، 9/787 و 4/1195 درجه سانتیگراد و یک قله گرما زا در دمای 2/737 درجه سانتیگراد نشان داد. قله گرماگیر نخست نشان دهنده از دست دادن آب و تشکیل آلونیت آبزدایی شده، kal3o3(so4)2، است. قله گرمازای دوم مربوط به تشکیل شکل بلوری جدید سولفات آلومینیوم پتاسیم، kal(so4)2، است. قله گرماگیر سوم به گوگرددار شدگی گسترده و تشکیل یک شکل سولفات آلومینیوم پتاسیم پایه، kalo.so4، نسبت داده می شود. قله گرماگیر چهارم نیز نشان دهنده تشکیل اکسید آلومینوم (al2o3) و لوسیت (kalsi2o6) است.

Geology and mineralogy of the Haft Sandogh alunite deposit (NW Takestan): implication for alumina and potassium extraction

The Haft Sandogh alunite deposit is located in the northwest of Takestan (about 60 Km west of Qazvin), and is a part of large Takand alunite deposit. Mineralogical and field study reveal that there is a zonation in the alteration zones of the Haft Sandogh deposit and surrounding area including silica zone in the central part, and quartzalunite (quartz alunite), kaolinite and propylitic formed toward outer parts. Quartz and alunite are the main minerals of the quartz alunite. Acidsulfate alteration can be used as a tool in the exploration of epithermalporphyry ore deposits associated with Cenozoic magmatism in Iran. Regarding to alunite, it can be considered as a potential alternative resource for potassium and alumina production and the decomposition of alunite is a principal step to extract valuable components. Thermal decomposition of alunite was characterized by using differential thermal analysis (DTA), thermogravimetric analysis (TGA) and Xray powder diffraction (XRD) in this research. The DTA curve shows three endothermic peaks at 546 °C, 787.9 °C and 1195.4 °C and an exothermic peak at 737.2 °C. The first peak is associated with the formation of dehydroxylated basic sulphate (KAl3O3 (SO4)2). The second exothermic peak represents the formation of a new crystalline form of sulphate (KAl(SO4)2). The third endothermic peak represents the massive desulphuration by the formation of a basic aluminium and potassium sulphate (KAlO.SO4). Final endothermic peak represents the formation of Al2O3 and leucite (KAlSi2O6).