کانی‌شناسی و زمین‌شیمی عناصر لانتانید ذخیره کائولن بهاریه، شرق کاشمر، شمال‌شرق ایران

ذخیره کائولن بهاریه (شرق کاشمر، استان خراسان رضوی) محصول دگرسانی سنگ های داسیتی (ائوسن) است و در پهنه فلززایی خوافکاشمر بردسکن قرار دارد. بررسی های صحرایی نشان می دهند که گسترش این ذخیره توسط سامانه زمین ساخت منطقه کنترل شده و حضور پوش سنگ سیلیسی مهمترین ویژگی زمین شناسی این ذخیره به شمار می رود. بررسی های کانی شناسی با روش های پراش پرتوی x (xrd)، میکروسکوپی الکترونی روبشی اثر میدانی (fe-sem)، طیف سنجی پراکندگی انرژی پرتوی x (eds)، گرماسنجی تفاضلی (dta) و گرما وزن سنجی (tga) نشانگر حضور کانی های کائولینیت، هالویزیت، ایلیت، کوارتز، آلونیت، جاروسیت، مسکوویت، آلبیت، ژیپس، توپاز، انیدریت، روتیل، گالن، زیرکن و هماتیت در نمونه های کائولن است. محاسبه تغییرات جرم با در نظر گرفتن al به عنوان عنصر شاخص کم تحرک نشان می‌دهد که گسترش فرآیند کائولینیتی شدن با غنی شدگی شدید عناصر خاکی نادر سبک (lree) نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (hree) همراه بوده است. این پدیده به جذب ترجیحی lree توسط کائولینیت، آلونیت، هماتیت و جاروسیت و فعالیت به نسبت پایین یون های کمپلکس ساز در سیال های دگرسان کننده سنگ اشاره دارد. ضرایب همبستگی بین عناصر نشان می دهند که کائولینیت، روتیل، اکسیدهای منگنز و فسفات های ثانویه نقش کنترلی مهمی در توزیع و تثبیت لانتانیدها داشته اند. رخداد بی هنجاری منفی eu در ارتباط با دگرسانی فلدسپارها توسط سیال های گرمابی دما بالا و رخداد بی هنجاری مثبت ce گویای اثر سامانه آبی دما پایین بر ذخیره کائولن بهاریه است.

Mineralogy and the lanthanide elements geochemistry of the Baharieh kaolin deposit, east Kashmar, NE Iran

The Baharieh kaolin deposit (east Kashmar, Khorasan Razavi Province) is the product of alteration of dacitic rocks (Eocene) and is located in the KhafKashmarBardaskan metallogenic belt. Field observations show that the development of this deposit was controlled by the tectonic system of the area and the presence of silica cap is the most important geological feature of this deposit. Mineralogical studies, using different analytic techniques (such as XRD, SEMEDS, FESEM, DTA and TGA), indicate the presence of kaolinite, halloysite, illite, quartz, alunite, jarosite, muscovite, albite, gypsum, topaz, anhydrite, rutile, galena, zircon and hematite in the kaolin samples. Calculations of mass changes with the assumption of Al as index immobile element show that the development of the kaolinization process has been accompanied with intense enrichment of LREE relative to HREE. This phenomenon indicates the preferential adsorption of LREE by kaolinite, halloylsite, alunite, hematite, and jarosite and the relatively low activity of complexing ions in rockaltering fluids. Correlation coefficients between elements indicate that kaolinite, rutile, manganese oxides, and secondary phosphates have played an important controlling role in the distribution and fixation of lanthanides. Occurrence of Eu negative anomaly in relation to the alteration of feldspars by relatively hightemperature fluids along with the occurrence of positive Ce anomaly indicate the effects of lowtemperature aqueous system on the Baharieh kaolin deposit.