کانی‌شناسی، زمین‌شیمی و خاستگاه ذخیره منگنز قره‌سبلان، شمال مشگین‌شهر (استان اردبیل)

کانی سازی نوع گرمابی منگنز در منطقه آتشفشانی رسوبی قره‌سبلان (شمال مشگین‌شهر) و در دورترین بخش شرقی ایالت فلززایی قره‌داغ سبلان قرار دارد. این منطقه پوشیده از سنگ های آتشفشانیآذرآواری و برونزد محدود توده‌های نیمه‌نفوذی (کوارتزمونزودیوریتی) با سن ائوسن تا الیگوسن است. تراکی آندزیت پورفیری برشی شده و توف ریولیتی تا ریوداسیتی میزبان کانه‌زایی منگنز به صورت رگهرگچه‌ای، گژنه‌های پراکنده و سیمان پرکننده پهنه‌های برشی هستند. شکستگی‌ها و ریز شکاف‌های با راستای غالب شمال شرقی جنوب غربی (nesw)، ناشی از رها شدن نیروهای فشارشی غیر‌همراستا، بعنوان کنترل‌کننده‌های ساختاری کانی‌سازی منگنز عمل نموده‌اند. کانی‌شناسی اصلی ذخیره را پیرولوسیت، منگانیت، پسیلوملان، هماتیت و گوتیت با بافت غالب پرکننده فضای خالی، جانشینی، توده‌ای، کلوئیدی و برشی تشکیل می‌دهند. الگو‌های توزیع عناصر خاکی نادر‌ (ree) در همه نمونه‌های کانسنگ بیانگر ناهنجاری منفی مشخص ce (0.13 0.04، میانگین 0.08) و ناهنجاری نسبتاً مثبت eu (0.38 0.28، میانگین 0.32) هستند. نسبت‌های mn/fe (میانگین 41.22)، co/ni (میانگین 5.24)، co/zn (میانگین 0.28)، u/th (میانگین 0.68)، la/ce (میانگین 1.77)، lan/ndn (میانگین 2.82)، dyn/ybn (میانگین 3.16)، نسبت عناصر خاکی نادر سبک به سنگین (میانگین 9.51) و مقدار کل reeها (میانگین 63.70) می تواند نشانگر قرارگیری این ذخیره در رده ذخایر گرمابی منگنز داشته باشد. ماهیت اکسیدی سیال کانه‌دار و افزایش ph ناشی از آبکافت فلدسپارها طی تشکیل پهنه‌های دگرسانی درون زاد به ترتیب عوامل اصلی و فرعی در ته نشست کانی‌های منگنز شناخته واقع شده‌اند.

Mineralogy, geochemistry and genesis of Qara Sabalan manganese deposit, north of Meshginshahr (Ardabil Province)

The Qara Sabalan manganese deposit belongs to the Qara DaghSabalan metallogenic zone and is located in the eastern part of this zone (north of Meshginshahr). Geology of the area include volcanic (pyroclastic) rocks and the small outcrop of sub volcanic bodies (quartzmonzodiorite) with Eocene to Oligocene age. Mn deposit is hosted within the trachyandesite and tuff. Mn mineralization occurs as veinsveinlets, disseminated cement filler of brecciated zones. Faults and fractures with the trend of NESW have played a major roles for the formation of manganese mineralization. The main manganese mineralization consists of pyrolusite, manganite, psilomelane, hematite and goethite. variety of textures, such as openspace fillings colloidal, nodular, replacement and brecciation, are observed which are evidences for epigenetic manganese deposition. Rare earth elements patterns show a specific negative anomaly of Ce (0.040.13, mean 0.08) and a relatively positive Eu anomaly (0.280.38, mean 0.32). The significant geochemical characteristics of ore, such as Mn/Fe (mean 41.22), Co/Ni (mean 5.24), Co/Zn (mean 0.28), U/Th (mean 0.68), La/Ce (mean 1.77), Lan/Ndn (mean 2.82), Dyn/Ybn (mean 3.16), LREE/HREE (mean 9.51), Sigma;REE (mean 63.70), reveal a hydrothermal source for Qara Sabalan Mn mineralization.