کانی‌شناسی و مقایسه شیمی تورمالین در رگه‌های کوارتز-تورمالین با میزبان گرانیتوئید و متاپلیت در منطقه شاهکوه (شرق ایران): رهیافتی برای بررسی امکان کانه‌زایی قلع

باتولیت گرانیتی شاهکوه (جنوب بیرجند) با ترکیب مونزوگرانیت و سینوگرانیت در کرانه شرقی قطعه لوت قرار دارد و بیشتر شامل پلاژیوکلاز، فلدسپار قلیایی و کوارتز همراه با بیوتیت و تورمالین است. بافت غالب واحد مونزوگرانیتی و سینوگرانیتی به ترتیب دانه ای تا پورفیری و دانه ای تا میکروگرافیک است. سنگ های رسی دگرگونه (متاپلیتی) میزبان رگه های کوارتزتورمالین دارای بافت پورفیروبلاستیک هستند. تورمالین های با میزبان متاپلیتی در گستره سری دراویت و تورمالین های قلیایی قرار دارند، در حالی که تورمالین های با میزبان گرانیتوئید از نوع شورلیت هستند. وجود ویژگی هایی چون بالاتر بودن مقدار mg نسبت به fe، پایین بودن مقدار fe/(fe+mg)، مقادیر پایین al، تمایل بردارهای تهی شدگی از عناصر قلیایی و پروتون زدایی به سمت خارج و مقادیر feo/(feo+mgo) کمتر از 0.6 در رگه های تورمالین دار با میزبان متاپلیتی، بیان کننده واکنش سیال سنگ در یک سامانه باز دور از توده گرانیتوئیدی و خاستگاه ماگمایی گرمابی است. همچنین ویژگی هایی مانند بالا بودن نسبت fe/(fe+mg)، نبود منطقه بندی و نزدیک بودن به توده گرانیتوئیدی در رگه های تورمالین دار با میزبان گرانیتوئیدی، نشان دهنده جدایش سیال پنوماتولیکی دربردارنده بور(b) از ماگمای گرانیتی و نزدیک بودن آن به خاستگاه سیال دارای بور است. نتایج تجزیه قلع در برخی از واحد های سنگی منطقه شاهکوه نشان می دهد که کانه زایی قلع و تا حدی تنگستن (بیش از 500 گرم بر تن) در رگه های کوارتزتورمالین واقع در شمال و شمال غربی منطقه مورد بررسی تمرکز دارند که تا عیار اقتصادی (4500 گرم بر تن) در کانسار های پر عیار قلع فاصله دارد.

Mineralogy and comparison of tourmaline chemistry in quartz-tourmaline veins with granitoid host and metapelitic rocks in the Shah-Kuh district (E Iran): An approach to Tin mineralization potential

The Shahkuh granite batholith (South of Birjand), monozogranite and syenogranite composition, is located on the eastern edge of the Lut block and consists mainly of plagioclase, alkalifeldspar and quartz associated with biotite and tourmaline. The predominant texture of the monozogranite and syenogranite unit is granular to porphyric and granular to micrographic, respectively. Metapelite rocks, host quartztourmaline veins, show porphyroblastic texture. Metapelite hosted tourmalines are in the range of dravite and alkaline tourmalines, while granitoidhosted tourmalines are shorlite type. Presence of properties such as higher Mg content than Fe, low Fe/(Fe + Mg) value, low Al content, tendency towards outside of alkaline depletion and proton depletion vectors and FeO/(FeO + MgO) values less than 0.6 in metapelite host tourmaline veins indicates fluidrock interaction in an open system far away from the granitoidic body and magmatichydrothermal origin. Also, characteristics, such as high Fe/(Fe + Mg) ratio, lack of zoning and proximity to granitoidic body in tourmaline veins with granitoid host rocks, indicates the separation of penomatolitic fluid containing boron (B) from granitic magma and its proximity to Bbearing fluid source. The results of tin analysis in some rock units of Shahkuh region show that tin mineralization and probably tungsten (more than 500 ppm) are concentrated in quartztourmaline veins located in the north and northwest of the study area which is not economic grade (4500 ppm) in the high grade tin deposits.