سنگ‌شناسی و خاستگاه سنگ‌های آتشفشانی پلیوکواترنر جنوب شرق نیر، جنوب استان یزد

در جنوب شرق نیر و جنوب استان یزد، رخنمون های بسیاری از آتشفشان های اسیدی برونزد دار ند که جوانترین تظاهرهای آتشفشانی منطقه با ترکیب داسیتی ریوداسیتی را تشکیل داده اند. این سنگ ها از کانی های پلاژیوکلاز، هورنبلند، بیوتیت و کوارتز تشکیل شده اند و بافت های جریانی و شیشه ای ریز سنگی پورفیری دارند. بر پایه داده های زمین شیمیایی، سرشت ماگمایی سنگ ها آهکی قلیایی و غنی از عناصر سنگ دوست بزرگ یون (lile) و تهی از عناصر با شدت میدان بالا (hfse) است. این ویژگی به همراه الگوی جدایش یافته عناصر خاکی نادر و ناهنجاری منفی عنصرهای با شدت میدان بالا (nb، ti و p) بیانگر شکل گیری ماگما در موقعیت های وابسته به کرانه فعال قاره ای است. مقادیر بالای sio2،sr ، sr/y و la/yb به همراه مقادیر پائین mgo، yb و y، سرشت آداکیتی پرسیلیس این سنگ ها را نشان می دهد. به نظر می رسد که تشکیل ماگمای سازنده سنگ ها پیامد ذوب بخشی خاستگاه گارنت آمفیبولیتی یا اکلوژیتی ناشی از دگرگونی سنگ کره اقیانوسی فرورو نئوتتیس در پهنه برخوردی ایران مرکزی عربستان در دوره نئوژن باشد.

Petrology and source of Plio-Quaternary volcanic rocks in southwest of Nir, South of Yazd

In the southeast of Nir, south of Yazd Povince, several acidic volcanoes rocks are exposed and form the youngest volcanic rocks in this region with daciterhyodacite composition. These rocks are composed of plagioclase, hornblende, biotite and quartz phenocrysts with trachytic and hyallomicrolithic porphyry texture. Based on geochemical data, the magmatic affinity of these rocks is calcalkaline with enrichment of LILE and depletion of HFSE. These characteristics with steep decrease pattern of rare earth elements and negative anomaly of HFSE, such as Nb, Ti and P, indicate the formation of magma in active continental margin. Higher levels of SiO2, Sr, Sr/Y, and La/Yb with low levels of MgO, Yb, and Y, indicate high silica adakite affinity. It seems that the formation of parental magma of these rocks is consequence of the melting of garnet amphibolite or eclogite rocks of subducted metamorphosed Neotethys oceanic lithosphere in the Central Iran Arabian plate collision zone during the Neogene time.