کانی‌شناسی و زمین‌شیمی عناصر جزئی پهنه دگرسانی آرژیلیک: منطقه زمین‌حسین، استان کرمان، جنوب شرق ایران

منطقه زمین حسین در 170 کیلومتری جنوب شرق شهر کرمان، کمربند فلززایی دهج - ساردوئیه در جنوب شرق ایران واقع است. اندرکنش سیال های گرمابی با سنگ های آتشفشانی ائوسن پیشین (به طور عمده آندزیت) در این منطقه با رخداد یک سامانه دگرسانی گسترده همراه بوده است. این سامانه دگرسانی گرمابی شامل پهنه های دگرسانی آرژیلیک، فیلیک و پروپلیتیک است. با توجه به بررسی های میکروسکوپی، کالکوپیریت، مگنتیت، پیریت، هماتیت، گوتیت، مالاکیت و آزوریت کانی های مهم در رگه ها و رگچه های کانی سازی شده پهنه دگرسانی آرژیلیک محسوب می شوند. نتایج کانی شناسی نشان می دهند که پهنه دگرسانی آرژیلیک دربردارنده کانی هایی چون کوارتز، کائولینیت، مونت موریلونیت، مسکوویتایلیت، جاروسیت، هماتیت، گوتیت، آلبیت، اورتوکلاز و کلسیت است. محاسبات تغییرات جرم عناصر جزئی با فرض al به عنوان عنصر شاخص کم تحرک نشان می دهند که فرایند تبدیل سنگ های آندزیتی به پهنه دگرسانی آرژیلیک با غنی شدگی عناصری چون u، ba، nb، ga، tl، sr، sc، ta، th و mo و تهی شدگی عناصری مانند th، co، cs، rb، v، pb، ni، cu و zn همراه بوده است. سایر عناصر جزئی مثل hf، y، zr و عناصر خاکی نادر (ree) طی تشکیل پهنه دگرسانی آرژیلیک دستخوش هر دو فرایند شستشو و تثبیت شده اند. الگوی توزیع reeها بهنجار شده به کندریت بیانگر جدایش و غنی شدگی عناصر خاکی نادر سبک (lree) نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (hree) و رخداد بی هنجاری منفی ضعیف eu طی گسترش پهنه دگرسانی آرژیلیک هستند. نتایج به دست آمده از بررسی های کانی شناسی، زمین شیمی تغییرات جرم و بررسی ضرایب همبستگی بین عناصر آشکار می کنند که رفتار عناصر جزئی طی تشکیل پهنه دگرسانی آرژیلیک در منطقه زمین حسین تابعی از عواملی چون تغییرات دما و شیمی محلول های مسئول دگرسانی، اختلاف در شدت دگرسانی، جذب سطحی توسط کانی های رسی، روبش توسط اکسید ها و هیدروکسیدهای فلزی، و تثبیت در فازهای کانیایی تازه تشکیل شده بوده است.

Mineralogy and trace elements geochemistry of argillic alteration zone: the Zamin Hossein district, Kerman Province, SE Iran

The Zamin Hossein district is located about 170 km southeast of Kerman city in the DehajSarduieh metallogenic belt, SE Iran. Interaction of hydrothermal fluids with volcanic rocks (mainly andesite) of the Lower Eocene age in this district accompanied with occurrence of an extensive alteration system. The hydrothermal alteration system of the district includes argillic, phyllic and propylitic alteration zones. On the basis of microscopic observations, chalcopyrite, magnetite, pyrite, hematite, goethite, malachite and azurite are the most important minerals in the mineralized veins and veinlets of the argillic alteration zone. Mineralogical studies indicate that the argillic alteration zone contains minerals such as quartz, kaolinite, montmorillonite, muscoviteillite, jarosite, hematite, goethite, albite, orthoclase and calcite. Calculations of the mass changes of trace elements, assuming Al as the monitor immobile element, show that the process of conversion of andesitic rocks into argillic alteration zone accompanied with enrichment of elements such as U, Ba, Nb, Ga, Tl, Sr, Sc, Ta, Th and Mo, and depletion of elements such as Th, Co, Cs, Rb, V, Pb, Ni, Cu and Zn. Other trace elements, such as Hf, Y, Zr, and REEs, have undergone both leaching and fixation processes during development of the argillic alteration zone. The distribution pattern of normalized REEs to chondrite implies difererntiation and enrichment of LREEs ratio to HREEs and occurrence of weak negative Eu anomaly during development of the argillic alteration zone. Combination of the obtained results from mineralogical studies, geochemistry of mass changes, and investigation of correlation coefficients between elements reveal that the behavior of trace elements during the development of argillic alteration zone in the Zamin Hossein district is a function of factors such as changes in temperature and chemistry of solutions involved in alteration, differences in alteration intensity, adsorption by clay minerals, scavenging by metallic oxides and hydroxides, and fixation in the neomorph mineral phases.