کانی‌شناسی و زمین‌شیمی عناصر لانتانید ذخیره کائولن شترخسب، جنوب شرق تربت‌حیدریه، شمال‌شرق ایران

ذخیره کائولن شترخسب در 7 کیلومتری جنوب شرق تربت حیدریه، استان خراسان رضوی، در شمال شرق ایران قرار دارد. این ذخیره بخشی از پهنه فلززایی خوافکاشمر بردسکن است. پیمایش های صحرایی و بررسی های آزمایشگاهی نشان می دهند که این ذخیره فرآورده دگرسانی سنگ های آندزیتی ائوسن است. در این پژوهش نمونه های کائولن با روش های پراش پرتو x (xrd) و تصویربرداری با میکروسکوپ الکترونی روبشی اثر میدان (fe-sem)، میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به طیف سنج پراش انرژی پرتوی x ((sem-eds و گرماسنجی تفاضلی (dta) و وزن سنجی گرمایی (tga) بررسی شدند. بر اساس نتایج کانی شناسی، کائولینیت، ایلیت، هالویزیت، مونت موریلونیت، کوارتز، آلونیت، جاروسیت، ناتروجاروسیت، آلبیت، مسکوویت، هماتیت، پیریت، ژیپس، روتیل، گالن و باریت بیشترین فازهای کانیایی در این ذخیره هستند. هالویزیت در این ذخیره از نوع 7 انگستروم است و به شکل های لوله ای و تخته ای دیده می شود. آلونیت دارای شکل های مکعبی دروغین و لوزی رخ است. الگوی توزیع عناصر خاکی نادر (ree) و نسبت های لانتانیدی بیانگر نقش موثر ph و تغییرات دمایی در گسترش این ذخیره هستند. ضرایب همبستگی بین عناصر نقش ارزنده رس ها، هماتیت، روتیل و کانی های فسفردار در تمرکز لانتانیدها را آشکار می سازند. کاهش بی هنجاری ce در نمونه های کائولن نسبت به سنگ اولیه آندزیتی نشانگر کاهش گریزندگی اکسیژن طی گسترش فرایندهای کائولینیتی شدن در ذخیره شترخسب دارد.

Mineralogy and the lanthanide elements geochemistry of the Shotorkhosb kaolin deposit, southeast of Torbat-e-Heydarieh , NE Iran

The Shotorkhosb kaolin deposit is located about 7 km southeast of TorbateHeydariyeh, Khorasan Razavi Province, northeast Iran. This deposit is a part of the KhafKashmarBardaskan metallogenic zone. Field observations and laboratory studies indicate that this deposit is a product of alteration of Eocene andesitic rocks. In this study, different analytical techniques, such as XRD, SEMEDS, FESEM, DTA and TGA, were used to evaluate the characterization of the studied kaolin samples. Based on mineralogical examinations, kaolinite, illite, halloysite, montmorillonite, quartz, alunite, jarosite, natrojarosite, albite, muscovite, hematite, pyrite, gypsum, rutile, galena and barite are the most mineral phases in this deposit. Halloysite is a type 7 angstrom in this deposit and can be seen in the form of tubes and plate. Alunites have pseducubic and rhombuhedral forms. The distribution pattern of rare earth elements (REEs) and investigation of lanthanide ratios imply the effective role of pH and temperature changes in the development of this deposit. The correlation coefficients between elements reveal the effective role of clays, hematite, rutile and phosphorusbearing minerals in the concentration of lanthanides. The decrease of Ce anomaly in the kaolin samples relative to the andesitic precursor rock implies a decrease in oxygen fugacity during the development of kaolinitization processes in the Shotorkhosb deposit.