سنگ شناسی و زمین شیمی بخش گابرویی افیولیت دشت سمسور، جنوب شرق ایران

افیولیت سمسور، در استان سیستان و بلوچستان و 210 کیلومتری جنوب غربی شهر زاهدان واقع است. از نظر تقسیمات ساختاری و رسوبی ایران، این افیولیت در کنار گسل نصرت آباد کارواندر و جزو پهنه زمین درز سیستان است. عمده واحدهای سنگی این افیولیت را واحدهای فرامافیک، واحدهای گابرویی (لایه ای و توده ای) و واحدهای دُلریتی تشکیل می دهند. در بررسی های میکروسکوپی، ترکیب سنگ شناسی واحدهای مورد بررسی در این افیولیت شامل لرزولیت، گابرو، اولیوین گابرو و دیاباز است که دارای بافت های دانه ای، شبکه ای، انباشتی، پورفیری و پوست ماری سنگ ها هستند. در نمودارهای زمین شیمیایی رده‌بندی، در گستره سنگ‌های گابرو و گابروی پیکریتی قرار دارند. استفاده از نمودارهای تفکیک محیط زمین ساختی ماگمایی نشان می دهد که ماگمای سازنده سنگ های آذرین این افیولیت از ماگماهای نوع مُورب پشته های میان اقیانوسی است. بررسی مقدار عناصر خاکی نادر بهنجار شده نسبت به کندریت و مُورب نشان می دهند که مقادیر عناصر خاکی نادر سبک (lree) نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (hrre) غنی شدگی دارند و نسبت به بازالت های پشته های میان اقیانوسی مورب غنی شده (emorb) و مورب عادی (nmorb) غنی تر هستند و نزدیکی بیشتری به emorb نشان می دهند. بررسی توالی های بلورهای انباشتی در بخش گابروهای لایه ای نشان دهنده ترتیب تبلور اولیوین، پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن است که شباهت بسیاری به تبلور جدایشی ماگماهای تولئیتی پشته های میان اقیانوسی دارد.

Petrology and geochemistry of gabbro part of Samsour Ophiolite, South East of Iran

Samsour ophiolite is located in Sistan and Baluchestan Province, about 210 Km southwest of Zahedan city. Based on structural and sedimentary classification of Iran, this ophiolite is located adjacent to NosratAbadKarvandar fault and belongs to Sistan suture zone. Rock units of this ophiolite are mainly composed of ultramafic, including gabbro (Layerd and massive) and doleriteic. In the microscopic studies, igneous rocks include lherzolite, gabbro, olivine gabbro and diabase which have granular, network, cumulale, porphyrytic and ophitic textures. In the geochemical classification diagrams, these rocks are often plotted in the gabbro and picritic gabbro. Also, tectonomagmatic diagrams show magma that formed this ophiolite rocks are belonging to MORB. The REE elements are normalized to Chondrite and MORB show LREE to HRRE has enrichment and compard with EMORB and NMORB is enrichment, which is more closed to EMORB. The study of sequences, cumulative crystals in the layer of gabbro, shows the order of crystallization of olivine, plagioclase and clinopyroxene that is more similar to the crystallization of MORB magma.