سنگ‌زایی و جایگاه زمین‌ساختی سنگ‌های آتشفشانی بازیک شرق قزوین، البرز مرکزی

یک توالی از سنگ‌های آتشفشانی بازیک با سن ترشیری در شرق قزوین رخنمون دارد. ترکیب سنگ‌شناسی این مجموعه بیشتر الیوین بازالت تا تراکی‌آندزیت با بافت‌های پورفیری، میکرولیتی و شیشه‌ای است. کانی‌های کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز و گاهی الیوین ایدینگزیتی شده و آمفیبول درشت بلور‌های اصلی این سنگ ها را تشکیل می دهند. براساس نتایج تجزیه نقطه‌ای درشت بلور‌های پلاژیوکلاز، ترکیب لابرادوریت تا بیتونیت و پیروکسن ترکیب دیوپسید را نشان می‌دهند. دمافشارسنجی تبلور کانی پیروکسن گستره دمایی 1100 تا 1200 درجه سانتی‌گراد و فشار 1 تا 5 کیلوبار را نشان می‌دهد. براساس نتایج زمین شیمیایی، این مجموعه آتشفشانی دارای سرشت آهکی قلیایی وابسته به قوس آتشفشانی است و در مقایسه با کندریت از عناصر سنگ دوست بزرگ یون (lile) غنی و از عناصر با شدت میدان بالا (hfse) تهی شده‌اند. نمودار‌های زمین ساختی نشان می‌دهند که این سنگ‌ها از یک ماگمای آهکی قلیایی پتاسیم بالا تا شوشونیتی در یک محیط فرورانشی وابسته به کرانه فعال قاره تشکیل شده‌اند. بی‌هنجاری منفی عناصر ti و nb و غنی‌شدگی از عناصر گروه lile نشان از خاستگاه گوشته غنی‌شده در بالای پهنه فرورانش دارد. ماگما از ذوب بخشی حدود 5 تا 10 درصدی یک منبع گوشته‌ای گارنت اسپینل لرزولیتی غنی‌شده در اعماق 50 تا 70 کیلومتری ایجاد شده و از طریق شکستگی‌ها و گسل‌های عمیق در حوضه کششی ائوسن میانی بالایی در پهنه ساختاری البرز مرکزی فوران کرده است.

Petrogenesis and tectonic setting of the basic volcanic rocks from east of Qazvin, Central Alborz

A sequence of Tertiary basic volcanic rocks is exposed in the east of Qazvin. The volcanic sequence is mainly composed of olivinebasalt to trachyandesite with porphyrictic, microlitic, and glassy textures. Clinopyroxene, plagioclase, amphibole, and iddingsitized olivine are the main phenocrysts. According to EPMA data plagioclase shows labradorite to bytownite composition and clinopyroxene is diopside. Geothermobarometry of clinopyroxene and amphibole represents the temperature of 1100 C to 1200 C and pressure of 1 to 5 kbar during crystallization of these minerals. According to the geochemical data, the sequence shows calcalkaline affinity which is related to volcanic arc setting. In comparison to chondrite, they are enriched in LILEs and depleted in HFS elements. Also based on geotectonic diagrams, these rocks have been derived from a high potassium calcalkaline to shoshonitic magma in an active continental margin setting. Ti and Nb negative anomalies and LILE enrichment support an enriched mantle in a suprasubduction zone as a source for magma. According to this study, the magma originated from a low grade 5 to 10 % partial melting from an enriched garnetspinel lherzolitic mantle source at depth of 5070 km and finally has risen to the surface via deep fractures and faults within an intraarc extensional basin in Central Alborz zone during the Middle and Upper Eocene time.