شیمی بیوتیت و فلدسپار: رهیافتی به پتروژنز توده گرانیتوئیدی گپدان (شمال‌غرب زاهدان)

توده گرانیتوئیدی گپدان به سن 43 میلیون سال به عنوان بخشی از نوار گرانیتوئیدی زاهدان سراوان، در 50 کیلومتری شمال غرب زاهدان قرار دارد. ترکیب کلی این توده شامل بیوتیت گرانیت و گرانودیوریت بوده و دارای کانی های کوارتز، پلاژیوکلاز، پتاسیم فلدسپار، بیوتیت، اکسیدهای fe-ti، زیرکن، آپاتیت و آلانیت است. بافت غالب این سنگ ها گرانولار است ولی بافت هایپوئی کیلیتیک، پرتیتی و میرمیکیتی نیز در آن ها دیده می شود. در این پژوهش، از ترکیب شیمی کانی های بیوتیت و فلدسپار برای تعیین ماهیت، شرایط فیزیکوشیمیایی حاکم بر تبلور و جایگاه زمین ساختی تشکیل این سنگ ها استفاده شده است. شیمی کانی بیوتیت نشان می دهد که توده گرانیتوئیدی گپدان دارای ماهیت نوعi و آهکیقلیایی بوده و در حاشیه فعال قاره ای تشکیل شده است. دما فشارسنجی سنگ های توده گرانیتوئیدی گپدان براساس شیمی بیوتیت بیانگر دمای 850 درجه سانتی گراد در فشارهای 2 تا 5 کیلوبار و براساس شیمی فلدسپار نشانگر دماهای ºc747-555 است که به ترتیب منطبق بر دمای تبلور بیوتیت و دمای برقراری تعادل حالت جامد و توقف نهایی تبادل عناصر در فلدسپار است. این توده میزبان آنکلاوهای بسیار است که بیانگر آلایش ماگمای والد توده در جریان بالاآمدگی و جایگزینی در سنگ های میزبان است.

Biotite and feldspar chemistry: An approach to the petrogenesis of the Gapdan pluton (NW of Zahedan)

The 43Ma Gapdan granitoid pluton is a part of ZahedanSaravan granitoid belt and is located about 50 km NW of Zahedan. The pluton is mainly composed of biotite granite and granodiorite in composition and consists of quartz, plagioclase, Kfeldspar, biotite, FeTi oxides, zircon, apatite, and allanite. The granitoid rocks are mainly granular in texture, although they display poikilitic, perthite and myrmekite textures. The present paper aims to determine nature, the physicochemical of crystallization and tectonic setting of the pluton based on mineral chemistries of biotite and feldspar. The biotite chemistry represents that the pluton is Itype and calcalkaline which formed in an active continental margin. Biotite thermobarometry presents that the mineral has been crystalized at 850 oC and 25 kbar, while twofeldspar thermometry shows temperatures of 555734 oC which is a subsolidus reequilibrium temperature of elements for Gapdan granitoid rocks. The pluton hosted lots of sedimentary and igneous enclaves, suggesting the parent magma was contaminated with country rocks during ascending and emplacement.