ویژگی‌های کانی‌شناسی و زمین‌شیمیایی نهشته بوکسیتی سیاهرودبار، استان گلستان، شمال ایران

نهشته بوکسیتی سیاهرودبار در 25 کیلومتری جنوب غربی شهرستان علی آباد کتول در استان گلستان واقع شده است. این نهشته در بین سنگ آهک تریاس (سازند الیکا) و ماسه سنگ ژوراسیک (سازند شمشک) قرار دارد. بررسی های کانی شناسی نشانگر حضور کانی های اصلی چون دیاسپور، هماتیت، آناتاز، کائولینیت و شاموزیت هستند که توسط کانی های فرعی مانند بوهمیت، گوتیت، روتیل، کلسیت، مسکویت، کلینوکلر و کوارتز همراهی می شوند. محاسبات ضریب غنی شدگی نشان داده است که فرآیندهای بوکسیتی شدن با غنی شدگی عناصری چون al، fe، ti،v، cr،co ، ni، ga، th، u، y، zr، ta، nb، hf و ree ها همراه بوده اند. در حالیکه، عناصری مانند si، mg، na، k، p، ba و rb از نیمرخ آبشویی شده و دچار تهی شدگی شده اند. افزون بر این، عناصری چون ca، mn، sr و cs بطور بخشی هم آبشویی و هم تثبیت را تجربه نموده اند. بر اساس نتایج بررسی های زمین شیمیایی، تغییرات ph و eh محلول های هوازده کننده، فرآیند جذب سطحی، حضور مواد آلی، عملکرد سنگ بستر کربناتی به عنوان یک سد زمین شیمیایی، حضور در کانی های مقاوم و تثبیت در فازهای کانیایی نوشکل نقش مهمی در توزیع عناصر جزئی و خاکی نادر در کانسنگ های مورد بررسی ایفا نموده اند. بررسی ضرایب همبستگی میان عناصر نشان می دهد که کانی های نوشکل فسفاته را می توان بطور عمده به عنوان میزبان احتمالی عناصر خاکی نادر در نظر گرفت.

Mineralogical and geochemical characteristics of the Siahrudbar bauxite deposit, Golestan Province, north of Iran

The Siahrudbar deposit is located about 25 km southwest of AliabadKatool city in the Golestan Province, north of Iran. This deposit lies between the Triassic limestone (Elika Formation) and Jurassic sandstone (Shemshak Formation). Mineralogical studies indicate the presence of major minerals such as diaspore, hematite, anatase, kaolinite, and chamosite accompanied by minor minerals such as boehmite, goethite, rutile, calcite, moscovite, clinoclar, quartz, and tridymite. Calculation of enrichment factor showed that the bauxitization processes at Siahrudbar were accompanied by enrichment of elements such as Al, Fe, Ti, V, Cr, Co, Ni, Ga, Th, U, Y, Zr, Ta, Nb, Hf, and REEs. While elements such as Si, Mg, Na, K, P, Ba and Rb were leached out of the profile and suffered depletion. Futhermore, elements like Ca, Mn, Sr and Cs experienced both partial leaching and fixation. Based on the results of geochemical studies, changes in pH and Eh of the weathering solutions, adsorption, presence of organic matter, function of carbonate bed rock as a geochemical barrier, existence in resistant minerals, and fixation in neomorph mineral phases played crucial role in distribution of the trace and rare earth elements in the studied ores. Consideration of the correlation coefficients among elements demonstrated that the neomorph phosphate minerals can be conceived as the potential host of rare earth elements.