بررسی تاثیر قطع برگ و جوانه بر ریخت زایی و اندام زایی گیاه باقلا ( Faba vulgaris )

شکل گیاه حاصل روابط موجود بین اندامهای مختلف گیاه است . این وابستگی عملکردی بین دو اندام را همبستگی می نامند که دارای منشاهای مختلفی از قبیل غذایی و هورمونی است . از میان هورمونها ، اکسین نقش مهمی در شکل گیری گیاه به ویژه چیرگی راسی دارد . ثابت شده است که اکسین در جوانه انتهایی تولید به اندامهای دیگر منتقل می شود و در آنجا اثرات مهمی را بر جای می گذارد با قطع جوانه انتهایی ، نخستین جوانه جانبی نزدیک به انتها جایگزین آن می شود و نقش آن را در چیرگی راسی ادامه می دهد . این اثر در گیاهان مختلف متفاوت است . به همین منظور ، همبستگی بین اندامهای مختلف گیاه باقلا faba vulgaris بررسی شد . دراین بررسی ، ابتدا تعدادی بذر باقلا پس از جوانه زنی انتخاب و در 15 گروه در 50 گلدان کاشته شدند . یک گروه شاهد نیز به منظور مقایسه اضافه شد . در مراحل مختلف رشد ، برگها و جوانه ها قطع واثرات آن بر رشد و نمو گیاه از جمله رشد محورهای فرعی تمایز برگهایی مرکب روی محورها ، تمایز ریشه های فرعی و زمان گلدهی بررسی شد . با به تاخیر افتادن قطع برگها و جوانه ها ، اثرات قطع آنها بر اندامهای دیگر کمتر می شود . در ریشه زایی ، اندامهای جوان به ترتیب جوانه انتهایی ، برگ اول و جوانه های جانبی نقش مهمی دارند ، به طوری که با قطع آنها ،‌ ریشه زایی کاهش می یابد ولی در عوض طول و قطر ریشه اصلی افزایش حاصل می کند . جوانه انتهایی و جوانه جانبی نزدیک برگ اول اثر بیشتری بر تمایز محورهای فرعی دارند . در مراحل اولیه ، با قطع جوانه انتهایی ، محورهای فرعی پای کاتافیلها رشد می کنند و از لحاظ عملکرد جایگزین محور اصلی می شوند . با قطع همزمان برگ اول و جوانه انتهایی ، برگ مرکب سه برگچه ای زودتر از گیاهان شاهد روی محور ظاهر می شود . محور گیاه اصلی یا فرعی باید روند زیر را طی کند تا گلدهی صورت گیرد : وجود برگ مرکب دو برگچه ای روی محور ظهور برگ سه برگچه ای ظهور برگ مرکب چهار برگچه ای گلدهی .