تفکیک فیزیولوژیک ارقام متحمل و حساس گندم (triticum aestivum) به تنش شوری آب

مقدمه: تنش شوری یکی از مهم ترین تنش‌ها در مناطق خشک محسوب می‌شود و بر 20 درصد از زمین‌های قابل کشت در سراسر جهان تاثیر می‌گذارد و به دلیل تغییر اقلیم و فعالیت‌های انسانی به طور مداوم در حال افزایش است. روش‌ها: جهت بررسی اثر تنش شوری بر بعضی صفات فیزیولوژیکی ارقام مختلف گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار درگلخانه دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار انجام شد. در این آزمایش 15 رقم گندم در سه سطح شوری (0، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) مقایسه شد. وزن خشک ریشه و ساقه، محتوای نسبی آب برگ، نشت الکترولیت، کلروفیلa،b و کل، میزان قند‌های محلول و اسید آمینه پرولین در ارقام مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج: نتایج نشان داد افزایش شوری موجب کاهش وزن خشک ریشه و ساقه و کاهش غلظت کلروفیل شد. در شرایط تنش شوری کمترین مقدار محتوی نسبی آب برگ متعلق به رقم گاسگوژن با15.70درصد بود و بیشترین مقدار آن به رقم بم با میانگین 62.34 درصد اختصاص داشت. ارقام میهن و بم بیشترین میزان کلروفیل aو bرا داشتند. بیشترین میزان محتوای نسبی آب، اسید آمینه پرولین و قند‌های محلول در ارقام پیشتاز، بم و میهن مشاهده شد. نتایج تجزیه کلاستر نشان داد که ارقام میهن و بم بیشترین و ارقام روشن، گاسگوژن، بهار و چمران کمترین تحمل به تنش شوری، را داشتند.

physiological separation of cultivars tolerant and sensitive to salt stress of wheat (triticum aestivum) in seedling stage by cluster analysis

introduction: salinity stress is considered one of the most important stresses in arid regions and affects 20% of arable land around the world and is continuously increasing due to climate change and human activities. frequent and continuous droughts in iran and drought stress and subsequent water and soil salinity make the production of more crops in arid and semi-arid regions face increasing restrictions and this causes a decrease in quantitative and qualitative yield of plants in these areas have been. methods: to investigate the effect of salinity stress on some physiological traits of different wheat cultivars, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in greenhouse of payame noor university of sabzevar. in this experiment, 15 wheat cultivars were compared at three levels of salinity (0, 5 and 10 dsm). root and stem dry weight, leaf relative water content, electrolyte leakage, chlorophyll a, b and total, soluble sugars and amino proline content were measured in different cultivars. results: the results showed that salinity increased the dry weight of root and stem and decreased the chlorophyll concentration. in salt stress condition, the lowest amount of leaf relative water belonged to gasgozien cultivar with 15.61% and the highest amount was bam with 62.34%the mihan and bam cultivars had the highest levels of chlorophyll a and b. the highest content of relative water content, proline amino acid and soluble sugars was observed in pishtaz, bam and mihan cultivars.