نقش تنظیم کننده‌های رشد در بهینه‌سازی تشکیل کالوس در گیاه دارویی ریحان بنفش (ocimum basilicum l.)

مقدمه و هدف: امروزه تکنیک‌های کشت بافت گیاهی به عنوان ابزاری ارزشمند جهت ایجاد تنوع‌ژنتیکی با هدف به‌نژادی گیاهان و همچنین تولید گیاهان عاری از ویروس کاربرد دارند. لذا در این پژوهش بهینه‌سازی شرایط کشت بافت گیاه ریحان بنفش به منظور تولید کالوس، شناسایی درصد القای کالوس، نرخ رشد، سرعت رشد و محتوای آب نسبی کالوس از طریق کشت بافت انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمایش بهینه‌سازی القای کالوس بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار عامل، ریز نمونه و سه سطح هورمون‌های بوتیریک اسید (ba)، اندول استیک اسید (iaa) و اندول بوتیریک اسید (iba) اجرا گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد بالاترین درصد القای کالوس (88 درصد) مربوط به محیط کشت حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر اندول بوتیریک اسید (iba) و 2 میلی‌گرم در لیتر بوتیریک اسید (ba) بود. اثر ترکیبات هورمونی بر چهار ویژگی مورد بررسی درصد کال‌زایی، سرعت رشد، محتوای آب نسبی و نرخ رشد (وزن خشک) معنی‌داری بوده است که می‌توان در جهت انتخاب بهترین ترکیب در کالوس‌زائی و بهینه‌سازی کشت بافت و نهایتاً اهداف آتی به‌نژادی از آن استفاده نمود. همچنین اثر متقابل دو فاکتور ریزنمونه و ترکیبات هورمونی تنها بر شاخص نرخ رشد اثر معنی‌داری (p≤ %1) داشته است. نتیجه‌گیری: کیفیت کالوس‌های القا شده نشان‎دهنده انتخاب صحیح ریزنمونه و ترکیبات هورمونی مناسب می‎باشد. بنابراین بین تولید کالوس و تنظیم کننده‌های رشد ارتباط مستقیم وجود دارد و همچنین با توجه به نوع گیاه مورد مطالعه و مقدار هورمون موجود در آن میزان استفاده از تنظیم کننده‌های رشد در القای کالوس متفاوت خواهد بود.

he role of growth regulators in optimization of callus production in medicinal plant of red rubin basil (ocimum basilicum l.)

background and purpose: basil is annual herb it belongs to the mint family and it has 30 species; therefore, in this research, optimization of tissue culture conditions of purple basil plant for callus production, identification of callus induction percentage, growth rate, growth speed and relative water content of callus was done through tissue culture. materials and methods: the callus induction optimization experiment was carried out as a factorial in the form of a completely randomized design with 4 factors, micro samples and three levels of ba, iaa and iba hormones. findings: the results showed that the highest percentage of callus induction (88%) was related to the culture medium containing 2 mg/l iba and 2 mg/l ba. the effect of hormonal compounds on the four investigated characteristics of callus generation percentage, growth speed, relative water content and growth rate (dry weight) has had a significant effect, which can be used to select the best combination in callus formation and tissue culture optimization, and finally the future goals of the breed. also, the interaction effect of two explant factors and hormonal compounds only had a very significant effect (p≤1%) on the growth rate index. conclusion: the quality of the induced calluses indicates the correct selection of explants and suitable hormonal compounds. therefore, there is a direct relationship between callus production and growth regulators, and also according to the type of plant studied and the amount of hormone present in it, the amount of growth regulators used in callus induction will be different.