مقایسه اثرات ضد میکروبی عصاره و اسانس رزماری (rosmarinus officinalis l )بر باکتری های بیماری‌زای گیاهی (زانتوموناس کامپستریس و سودوموناس سیرینگه) و بیماری‌زای انسانی (استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیا کلی)

مقدمه: رزماری (rosmarinus officinalis l.) گیاهی دارویی با ارزش است. این پژوهش با هدف مقایسه ترکیبات شیمیایی و اثرات ضد میکروبی عصاره متانولی و اسانس برگ گیاه رزماری در برابر پاتوژن‌های گیاهی و انسانی انجام گرفت. روش ها: ترکیبات عصاره متانولی و اسانس برگ رزماری با gc- mass شناسایی و اثرات ضد باکتری اسانس و عصاره با روش انتشار دیسک و همچنین حداقل غلظت مهارکنندگی (mic) اسانس و عصاره ی رزماری اندازه گیری شد. برای ارزیابی آماری داده ها از آنالیز واریانس و آزمون دانکن استفاده شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد آلفا-پینن، وربنون، بورنیل استات، کامفور، کامفن، کاریوفیلن، ال- بورنیول، لیمونن، بتا‌میرسین، بتا‌پینن ترکیبات اصلی عصاره و آلفا-پینن، کامفور، بورنیل استات، اوکالیپتول، کامفن، کاریوفیلن، لیمونن، بتا-پینن، ترکیبات اصلی اسانس برگ رزماری هستند. عصاره رزماری بیشترین و کمترین اثر مهارکنندگی را به ترتیب در برابر اشرشیا کلی و زانتوموناس کامپستریس نشان داد. در مورد استافیلوکوکوس اورئوس، سودوموناس سیرینگه و زانتوموناس کامپستریس نتایج نشان دهنده توانایی مهار‌کنندگی تقریبا یکسان اسانس در برابر این سه سویه بوده و توانایی مهار‌کنندگی عصاره در برابر پاتوژن‌های انسانی بطور معنی‌دار بیشتر از پاتوژن‌های گیاهی است. می‌توان از عصاره و اسانس گیاه رزماری به عنوان راهکاری برای کنترل عوامل بیماری‌زای گیاهی و انسانی استفاده کرد.

comparison of antimicrobial effects of rosemary (rosmarinus officinalis l.) extract and essential oil on plant’s pathogens (xanthomonas compestris and pseudomonas syringe) and human’s pathogens (staphylococcus aureus and escherichia coli)

introduction: rosemary (rosmarinus officinalis l.) is a valuable medicinal plant. this study aimed to compare the chemical composition and antimicrobial effects of rosemary metabolic extract and essential oil against plant and human pathogens. methods: the compounds of methanolic extract and rosemary leaf essential oil were identified by gc-mass and the antibacterial effects of essential oil and extract were measured by disk diffusion method and the minimum inhibitory concentration (mic) of rosemary essential oil and extract was measured. analysis of variance and duncan’s test were used for statistical evaluation of data.results and discussion: alpha-pinene, verbonone, bornyl acetate, camphor, limonene, caryophyllene, beta-pinene, beta-myrcene, l-borneol, camphene are the main constituents of extract and alpha-pinene, camphor, bornyl acetate and eucalyptol, camphene, caryophyllene, limonene, beta-pinene were the main essential oil of rosemary leaf. rosemary extract showed the highest and lowest inhibitory effect against escherichia coli and xanthomonas compestris. in the case of staphylococcus aureus, pseudomonas syringe, and xanthomonas compestris, the results show that the essential oil has the same inhibitory ability against these three strains, and the ability of the extract to inhibit human pathogens is significantly higher than that of plant pathogens. rosemary extract and essential oil can be used as a solution to eliminating plant and human diseases.