ارزیابی سلامت رودخانه‎ کارده با استفاده از شاخص‌های زیستی و جوامع ماکروبنتوز

رودخانه کارده، یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های دائمی استان خراسان رضوی است که بخش عمده‌ای از آب شرب و کشاورزی شهر مشهد را تامین می‌کند. جهت ارزیابی کیفیت رودخانه کارده در این پژوهش از شاخص‎‌های زیستی چند معیاره و همچنین جهت درک تاثیر محرک‌های ساختار جامعه ماکروبنتورها بر مدیریت اکوسیستم‌ها از آمار چند متغیره استفاده شد. بدین منظور از چهار ایستگاه مطالعاتی طی چهار فصل در سال9798 نمونه‌برداری ماکروبنتوزها انجام شد و همچنین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی اندازه‌گیری گردید. در این مطالعه از راسته ephemeroptera در مجموع خانواده‌های caenidae و baetidae بیش‌ترین فراوانی (66/60 درصد) را داشت. نتایج نشان داد شاخص یکپارچگی زیستی مبتنی بر ماکروبنتوزها بین 3 تا 1/1 متغیر بوده و بر اساس این شاخص زیستی کیفیت آب رودخانه کارده در سه طبقه کیفی نسبتاً خوب، ضعیف و بسیار ضعیف طبقه‌بندی شد و شاخص سیگنال در دو طبقه کیفی آلودگی متوسط و آلودگی شدید قرار گرفت. همچنین آنالیز تطبیقی متعارف نشان داد که نیترات، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی و اکسیژن خواهی شیمیایی بیش‌ترین تاثیر را در پراکنش ماکروبنتوزها در ایستگاه‌های مطالعاتی دارد. در مجموع کیفیت آب رودخانه کارده نامطلوب ارزیابی شد و در بین ایستگاه‌های مطالعاتی شرایط ایستگاه یک نسبتاً بهتر از ایستگاه‌های دیگر است. از میان شاخص‌های موجود شاخص‌های‌ چند معیاره مطمئن‌تر می‌باشد. اما باید مطابق شرایط رودخانه‌های ایران کالیبراسیون این شاخص‌ها انجام شود.

Assessment of Kareh River Health Using multimetric Biological Index and Macrobenthos Communities

Kardeh River is one of the most important permanent rivers of Khorasan Razavi province Which supplies a large part of Mashhad’s drinking and agricultural water. Multivariate analysis was used to find out the quality of Kardeh River in this study and to understand the impact of macroinvertebrates community structure drivers on ecosystem management. For this purpose, macroinvertebrates sampling was performed from four study stations during four seasons in 20182019, physical and chemical parameters also were measured. In this study, Of the Ephemeroptera, the total number of Caenidae and Baetidae families had the highest abundance (66 / 60 %). The results showed that the Index of Biotic Integrity varied from 3 to 1.1 and based on this biodiversity indicator, Kardeh River water quality was classified into three relatively good, poor and very poor quality classes. The Stream Invertebrate Grade Number Average Level index was classified into two categories: moderate pollution and severe pollution. Canonical Corrspondence Analysis also showed that nitrate, biochemical oxygen demand and chemical oxygen demand had the most effect on the distribution of macroinvertebrates at the study stations. In general, the Kardeh River water quality was poorly evaluated and among the study stations the station conditions were relatively better than the other stations. Therefore, among the available indices, multimetric indices are more reliable. However, these index should be calibrated according to the conditions of Iranian rivers.