بررسی تغییرات درون گونه ای مورفومتریک جمجمه خرگوش غربی (lepus europaeus) در استان‌های غربی ایران

خرگوش های صحرایی به طور گسترده در جهان توزیع یافته و به شرایط آب و هوایی متنوع سازگار شده اند. شرایط محیطی متفاوت و رژیم غذایی دو فاکتور مهم و موثر در ایجاد تنوع در خانواده خرگوش ها محسوب می شوند. مطالعات مختلف نشان داده است، جمجم ها تنها اجزا اسکلتی پایدار در وضعیت های مختلف محیطی به منظور بررسی تغییرات مورفومتریکی گونه ها محسوب می شوند. از این رو آنالیز تنها به جمجمه خرگوش محدود شد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفومتری اندازه گیری شده در 50 نمونه جمجمه خرگوش در پنج استان غربی کشور(آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان، همدان، زنجان)، در قالب یک نمونه گیری کاملا تصادفی با استفاده نرم افزار spss19 به روش ward و تجزیه مولفه های اصلی (pca) و آنالیز کانونی (cva) با استفاده از نرم افزار past بوده است. در مجموع 40 صفت مورفومتری اندازه گیری شد. از همبستگی پیرسون به منظور بررسی همبستگی بین صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال 99 درصد استفاده شد. برازش دارنگاره (dendrogram) مذکور کل گونه ها را از فاصله پانزده اقلیدسی به سه گروه مجزای (a، b و c) تقسیم کرد. ادامه برازش مذکور از فاصله ده اقلیدسی، گونه های مورد بررسی را بر اساس صفات مورفومتریک به چهار گروه مجزا (c2 ، c1 ، b ، a) تقسیم نمود. گروه اول (a) شامل: گونه های آذربایجان شرقی و غربی، گروه دوم (b) شامل: گونه ی کردستان هستند که از نظر اکثر صفات مورد بررسی بیشترین مقدار اندازه گیری شده در صفات مورفومتری را دارا می باشد. گروه سوم (c) در فاصله ده اقلیدسی به دو دسته c2 و c1 تقیسم می شود. در دسته c1 گونه های استان کرمانشاه در دسته دوم گونه های استان های همدان و زنجان قرار گرفتند. آزمون آنالیز کانونی برای جمعیت ها نیز نشان داد که جمعیت های کردستان با اختلاف بیشتری نسیت به سایر جمعیت ها قرار دارد همچنین جمعیت کرمانشاه با جمعیت های زنجان، همدان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در حول محور اصلی اول قرار دارد.

Check skull morphometric variation within species Lepus europaeus in In the western provinces of Iran

ABESTRACT this species Widely distributed in the world and have adapted to the varied weather conditions. Different environmental conditions and diet are two important factors that have effect on making diversity. Different studies have shown, Skull sustained only skeletal components in different environmental conditions.so, using them as Evaluation of morphometric changes of species. Therefore The analysis was limited only to the skull Rabbit. The aim of this study is surveying Genetic diversity and relationships between morphometric traits measured in 50 Skull Rabbit samples in five western province with a random sampling. totally 40 morphometric traits were measured. Group of measured traits were carried out by Spss and Ward method. As well as that, we used Pearson correlation to study correlations between traits were measured at the level of 99%. Fitting Darngarh have shown From the Euclidean distance of fifteen Species were divided into three groups (A, B , C). Continue fitting the Euclidean distance of ten Species based on morphological traits divided into four distinct groups. The correlation coefficients between traits showed that there is a high positive correlation at the level of 1% between some traits (r>80%) such as: Сondylobasal length، Palatal length. Zygomatic width، Greatest width. Least interorbital width، Postorbital width. Least interorbital width، Width of skull behind zygomaticorches. In addition to that there is a negative correlation at the level of 1% between The top row of teeth and Lower jaw height