واکاوی نحوۀ ارتباط انسان، جامعه و طبیعت از منظر آیات اجتماعی سورۀ انفال

در این مقاله، ارتباط متقابل انسان، جامعه و طبیعت از نگاه قرآن مورد بررسى قرار گرفته است، انسان از یک نظر، جزئى از جامعه و طبیعت است و با آن رابطه‏اى چند جانبه دارد. نویسنده با روش توصیفی تحلیلی و با هدف کشف و تبیین نوع ارتباط انسان، جامعه و طبیعت بر اساس آیات اجتماعی سورۀ انفال پرداخته است، حال فرآیند ارتباط موثر فرد با جامعه، نیاز به مطالعه و بررسی جدی دارد که تلاش نگارنده بر این بوده است تا با تمرکز بر سورۀ انفال، آموزه‌های قرآن را برای آن برداشت کند، در مجموع یافته‌های این مقاله تاکید دارد انسان در نظام هستی، ارتباطات و روابط گوناگونی دارد که می‌توان این ارتباطات بیرونی را در سه دسته قرار داد: ارتباط با خدا، ارتباط با جامعه (همنوعان خود) و ارتباط با طبیعت و جهان هستی، در ارتباط با خداوند اولاً باید نسبت به او شناخت و معرفت پیدا کند و با معرفت به او، به پیامبر و رساننده پیام او اعتقاد و از اوامرش تبعیت و از مخالفت با او بپرهیزد ، در ارتباط با انسان‌های دیگر و همنوعان خود نیز باید بداند که انسان موجودی اجتماعی است و زندگی اجتماعی، منشا حقوق و تکالیف معینی است، این مسئله با توجه به آیات سورۀ انفال، شامل فتنه بودن فرزند، اصلاح ذات البین، انفاق به مردم، تالیف قلوب، هجرت و صلح می‌شود که انسان در زندگی اجتماعی با توجه به کرامت و مسئولیت خویش، باید موارد فوق را رعایت کند تا زمینه ساز تحقق عدالت اجتماعی گردد، در رابطه با طبیعت نیز باید چگونگی رابطۀ جهان هستی را با خداوند دریابد و نیز بفهمد که خود او نسبت به جهان هستی و طبیعت چه رفتار و کرداری باید داشته باشد تا برخورداری متقابل حاصل شود، آگاهی از امکان آثار کارهای انسان بر این جهان و واکنش‌های احتمالی و متقابل جهان هستی و طبیعت از اموری است‌که از این سوره به‌دست می‏آید.