روش‌شناسی تفکر اجتماعی آیت اللّه خامنه‌ای با تاکید بر روش تفسیر اجتماعی قرآن

پویائی متفکّران مسلمان در احیای اندیشۀ اسلامی، زمینه‌های رشد اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی را رقم ‌زده است. متفکّران مسلمان در پیشبرد این هدف، از مبانی فکری و فلسفی متفاوت و در نتیجه، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی‌های گوناگونی بهره برده‌اند. عده‌ای با تاثیر از تجربه‌گرایی و با انکار خاص‌بودن پدیده‌های اجتماعی نسبت به پدیده‌های طبیعی، به تعمیم و بهره‌برداری از روش‌ها و مدل‌های تحقیقاتی علم طبیعی در عرصۀ علوم انسانی و اجتماعی پرداخته‌اند و گروهی دیگر، با تاثیر از فلسفۀ هرمنوتیک غرب بر آن شدند که علوم اجتماعی، دارای موضوعاتی برای بررسی است که با موضوعات مورد بررسی علوم طبیعی متفاوت بوده و باید روش‌های خاص خود را برای بررسی این موضوعات به وجود آورد. در برابر این دو موضع، گروهی دیگر از متفکّران مسلمان با بهره‌گیری از معارف اسلامی، به‌عنوان پایه و اساس معرفت‌شناسی خود، در این راه قدم برداشتند. همان‌گونه که اندیشۀ اجتماعی آیت ‌اللّه خامنه‌ای با محوریت شناخت و درکی عمیق‌تر از معارف اسلامی مورد توجه است، روش‌شناسی ایشان در علوم اجتماعی نیز ذیل روش تفسیر قرآن و توجه به تاریخ، قابل توضیح است. ایشان در به‌دست آوردن سنن الهی، از جمله قوانین و سنت‌های اجتماعی قرآن، از روش تطبیق‌پذیری استفاده می‌کنند. این مقاله درصدد است تا با بهره‌گیری از روش اسنادی و بررسی مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی در اندیشۀ آیت ‌اللّه خامنه‌ای، روش‌شناسی ایشان در علوم اجتماعی را تبیین کند.