بررسی راهکارهای نهادینه‌سازی امر به معروف و نهی از منکر در فرهنگ عمومی جامعه

نهادینه‌سازی امر به معروف و نهی از منکر و تبدیل آن به یک فرهنگ غالب و مستمر در جامعه، معلول علل و عوامل متعدّد و دارای راه‌های مخصوص به خود است که در این مقاله، نقش محوری دارد. بر اساس آموزه‌های دینی، امر به معروف و نهی از منکر، یک فرهنگ آموختنی و موضوع تعلیمات منابع اصیل اسلامی، از عقل و نقل است. مطابق این دو منبع، برنامه‌ریزی جامع و متناسب با زمان و سطوح فراگیران، انتخاب افراد جامع الشرایط به عنوان دست اندرکاران امر تبلیغ و آموزش‌های دینی، توجه به حالات و ویژگی‌های فردی و اجتماعی و ذوق فراگیران معارف الهی، از جمله مولّفه های عاملِ آموزش صحیح این دو اصل اسلام است. تبلیغات، یکی دیگر از این عوامل است و دارای راه‌ها و روش‌های متعدد است و شناخت آن و اجرایی کردنش برای نهادینه‌سازی امر به معروف و نهی از منکر ضرورت دارد؛ مثل فضاسازی معنوی و تقویت مراکز فرهنگی و دینی، ایجاد زمینۀ جذب حداکثری با روش معرفی شخصیت‌های علمی و دینی، تشکیل کانون‌های دینی و مذهبی و جلسات دینی، از جمله نمونه‌های این عامل است. توجه به بُعد روحی و عنصر روانی مخاطبین، از دیگر عوامل تحقّق و نهادینه‌سازی ارزشهای دینی است، چراکه با بحران روانی، هیچ حرکت مثبتی آغاز نشده و به سرانجام نمی‌رسد و فرهنگ‌سازی، مقدم بر کار فرهنگی و ارزش محوری است. عدم شغل، نبود امنیت شغلی، عدم تناسب شغل با تخصص و مسئولیت کاری، بی توجهی به عدالت اجتماعی، تامین هزینه زندگی و تحصیل، عدم شفافیت و صداقت، از جمله مهم‌ترین بحران های روحی و روانی است که نظام اجتماعی انسان را در جامعه، مختل می کند و گرایش او را در جهت اندیشیدن و پذیرش معارف و فرهنگ‌پذیری تضعیف می نماید. همچنین، توجه جدّی به عامل سیاسی و اقتصادی، کنترل و نظارت که بدون آن، هیچ ارزش و هنجاری در جامعه استمرار نیافته و ناهنجاری برچیده نمی‌شود و نیز، عامل بازدارنده و آسیب‌شناسی معقول و منطقی پیرامون هر عاملی که موجب از بین رفتن و یا کم‌رنگ شدن انگیزۀ انسان در گرایش به ارزش‌های الهی می گردد، در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.