طبقه‏بندی و ارزیابی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای لندست (مطالعه موردی: دشت ری)

زمینه وهدف: تغییرات کاربری اراضی دراثرفعالیت‏های انسانی یکی ازموضوعات مهم دربرنامه ریزی‏های منطقه ایی وتوسعه ایی می‏باشد. عدم توجه به تغییرات کاربری اراضی درچنددهه اخیر مشکلات محیط زیستی فراوانی ازقیبل آلودگی منابع آب، خاک و...را بوجودآورده است. برهمین اساس بررسی وتجزیه وتحلیل کاربری اراضی درمقیاس‏های مختلف باهدف توسعه پایداردرمدیریت صحیح محیط زیست ومنابع طبیعی امری ضروری می‏باشد. سنجش ازدور وسیستم اطلاعات جغرافیایی، امکانات لازم وکافی راجهت استخراج وبه روزرسانی نقشه‏های کاربری اراضی وتعیین مقدار آنها در اختیار کاربران قرارمی دهد این پژوهش با هدف بررسی تغییرات تبدیل کاربری‏ها با استفاده از فن‏آوری سنجش از دور و تصاویر ماهواره‏ای برای چهار دوره زمانی 3 ساله، از سال 1387 تا 1399 در سطح دشت ری انجام شده است.روش بررسی: جهت تهیه نقشه‏های کاربری اراضی سال‏های مورد مطالعه از تصاویر ماهواره‏ای tm و oli ماهواره‏های لندست 5 و 8 استفاده شد سپس طبقه بندی تصاویر ماهواره‏ای پس از انجام تصحیحات مورد نیاز با استفاده از 54 نقطه تعلیمی که معرف کاربری‏های مختلف در منطقه بودند از طریق برداشت‏های میدانی با دستگاه gps به صورت تصادفی و به گونه‏ای که این نمونه‏ها سطح منطقه تحقیق را پوشش دهند انجام پذیرفت. در مرحله بعد تصاویر ماهواره‏ای  به روش طبقه‏بندی نظارت شده و با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال همسایگی باصحت کلی87.39 تا 95.78 درصد و ضریب کاپا 85 تا 93درصد در چهارکلاس کاربری، طبقه‏بندی گردیدند. سپس نقشه‏های کاربری اراضی بایکدیگرمورد مقایسه قرارگرفتند.یافته‏ها: براساس تجزیه و تحلیل‏های صورت گرفته مشخص شد دربازه زمانی موردمطالعه26.07 کیلومترمربع ازاراضی بایراین محدوده به اراضی کشاورزی، صنعتی ومسکونی تغییرکاربری داده است درنتیجه مساحت اراضی بایردر طول سال‏های مورد مطالعه روند کاهشی و سایر کاربری‏ها روند افزایشی را طی نموده است، بطوریکه وسعت اراضی با کاربری کشاورزی، صنعتی ومسکونی به ترتیب به میزان 14.66 کیلومترمربع، 9.77 کیلومترمربع،1.64 کیلومترمربع، افزایش یافته است.بحث ونتیجه گیری: نتایج تحقیق انجام شده گویای این مطلب است که مهم ترین عامل تغییرات کاربری اراضی درمنطقه، فعالیت های انسانی است که موجب تغییرات بسیاری در کاربری اراضی شده است، تجزیه وتحلیل مساحت این کاربری ها نشان داد که سطح اراضی کشاورزی افزایش چشمگیری پیداکرده که عمدتا این افزایش نتیجه تبدیل کاربری بایربه کشاورزی می‏باشد. درنهایت نتایج این مطالعه گویای این است که تلفیق فن های سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در اجرای مدل‏های ارزیابی تغییرات مکانی - زمانی کاربری اراضی، به منظور آگاهی از نوع و درصد کاربری اراضی و میزان تغییرات آن ها، بسیار کارآمد می‏باشد و به عنوان یک پارامتر مدیریتی می‏تواند برنامه ریزان بخش‏های مختلف اجرایی را در پایش و مدیریت محیط زیست یاری نماید.

Classification and Assessment of the land use changes using Landsat satellite imagery (Case Study: Rey Plain)

Background and Purpose :Land use change due to human activities is one of the important issues in regional and development planning. Lack of attention to land use changes in recent decades has created many environmental problems such as pollution of water resources, soil, etc. Therefore, the study and analysis of land use at different scales with the aim of sustainable development in the proper management of the environment and natural resources is essential. Remote sensing and GIS provide the necessary and sufficient facilities for extracting and updating land use maps and determining its amount. This study aims to investigate changes in land use conversion using remote sensing technology and satellite images for four periods It has been done for 3 years, from 2008 to 2020 in Rey plain.Material and Methodology: TM and OLI satellite images of Landsat 5 and 8 satellites were used to prepare land use maps for the studied years. Then the satellite images were monitored by classification method and were classified using the maximum neighborhood probability algorithm with an overall accuracy of 87.39 to 95.78% and a kappa coefficient of 85 to 93% in four user classes.. In the next step, land use maps were compared.Results: Based on the analysis, it was found that in the period under study, 26.07 square kilometers of Barren lands in this area has changed to agricultural, industrial and residential lands. As a result, the area of Barren lands has decreased and other uses have increased during the studied years. , So that the area of land with agricultural, industrial and residential use has increased by 14.66 square kilometers, 9.77 square kilometers, 1.64 square kilometers, respectively.Discussion and Conclusion: The results of the research show that the most important factor in land use change in the region is human activities that have caused many changes in land use. Analysis of the area of these uses showed that the level of agricultural land has increased significantly, mainly this increase. The result is the conversion of agricultural land use. Finally, the results of this study indicate that the combination of remote sensing techniques and GIS in the implementation of models for assessing spatial-temporal changes in land use, in order to know the type and percentage of land use and the extent of their changes, is very effective. The title of a management parameter can help planners of different executive departments in monitoring and managing the environment.