مقایسه میزان و روند غلظت ذرات گرد و غبار در ارتباط با متغیر های اقلیمی در نیمه غربی ایران

زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات و بحران های اساسی جوامع بشری وقوع پدیده گرد و غبار است. بنابراین در پژوهش حاضر به مقایسه غلظت گردوغبار در ارتباط با متغیرهای اقلیمی در سه شهر سنندج، خرم آباد و اندیمشک واقع در عرض های جغرافیایی مختلف در نیمه غربی ایران پرداخته شده است.روش بررسی: به منظور سنجش غلظت گرد و غبار از روش نمونه برداری غیر فعال استفاده شد. جهت ارزیابی روند تغییرات و ارتباط آنها با برخی از پارمترهای هواشناسی به ترتیب از روش آزمون من کندال و همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد بیشترین میانگین غلظت گرد و غبار شهرهای سنندج، خرم آباد و اندیمشک به ترتیب به میزان (45.48±1.0،14.84±1.0 و1.07±1.65) میلی گرم بر متر مربع بدست آمد. بررسی روند تغییرات غلظت گرد و غبار نشان داد در میان ایستگاه های مختلف ایستگاه سنندج دارای روند کاهشی در سطح معنی داری 95 درصد (0.047=pvalue) می باشد. نتایج ارزیابی همبستگی بین مقادیر گرد و غبار سه ایستگاه با پارامترهای هواشناسی نشان داد، در ایستگاه سنندج بین غلظت گرد و غبار و میانگین دما رابطه مثبت وجود دارد (0.05 p <، 0.61 r =). اما بین غلظت گرد و غبار با رطوبت نسبی (0.05 p <،0.71=r) و بارش (0.05 >p،0.61=r) رابطه منفی مشاهده شد. بین غلظت گرد و غبار و سرعت باد در ایستگاههای خرم آباد (0.05 p <، 0.61=r) و اندیمشک (0.001 p <، 0.72=r) رابطه مثبت و معنادار وجود داشت.بحث و نتیجه گیری: براساس یافته هامی توان نتیجه گرفت مقادیر گرد و غبار در مناطق مختلف بسته به موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی، اقلیمی، پارامترهای هواشناسی و همچنین منشاء آن ها نیز متفاوت است.

Comparison of concentration and trend of dust particles in relation to climatic variables in the western half of Iran

Background and Purpose: Today one of the issues and essential crises of human societies is incidence of dust phenomenon. Therefore, in researches, the dust concentration has been compared in relation to climatic variables in Sanandaj, Khoramabad and Andimeshk cities located in different geographical areas in the western half of Iran.Material and Methodology: Inactive sampling was done for measuring dust density. Menkendal test and Pierson cohesion were done for assessment of changes process and their relation with some meteorology parameters.Results: Results showed that the most average density of dust in Sanandaj, Khoramabad and Andimeshk cities were (1.45±0.48, 1.14±0.84 1.65±1.07) mg to m2. Checking changes process of dust density showed that Sanandaj station has decreasing process in meaningful level 95 percent (Pvalue=0.047) between different station. Results of cohesion assessment among dust amounts in 3 stations with metrology parameters showed that in Sanandaj station there was positive relation between dust density and temperature average (p < 0.05, r = 0.61), but there was negative relation between dust density with comparative damp (p < 0.05, r = 0.71) and downfall (p < 0.05, r = 0.61) In Khoramabad (p < 0.05, r = 0.61)  and Adimeshk (p < 0.001, r = 0.72) stations there was positive and meaningful relation between dust density and wind speed. Discussion and Conclusion: By these findings it can be concluded that dust amounts in different areas depends on geographical condition, topography requirements, continental, metrology parameters and also their origins are various.