مروری بر روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در مطالعات محیط‌زیست

زمینه و هدف: تصمیم‌گیری شامل بیان درست اهداف، تعیین راه‌حل‌های مختلف و ممکن، ارزیابی امکان‌پذیری آنان، ارزیابی عواقب و نتایج ناشی از اجرای هر یک از راه‌حل‌ها و بالاخره انتخاب و اجرای آن می‌باشد. کیفیت مدیریت اساساً تابع کیفیت تصمیم گیری است. در اکثر موارد، تصمیم‌گیری‌ها وقتی مطلوب و مورد رضایت تصمیم‌گیرنده است که تصمیم‌گیری براساس چندین معیار مورد بررسی قرار گرفته باشد. معیارها ممکن است کمی یا کیفی باشند. در روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره که در دهه‌های اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است به‌جای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی، از چندین معیار استفاده می‌شود. تصمیم گیری در پروژه های محیط زیستی، عملی دشوار و پیچیده است، که لزوم تعادل بین عوامل سیاسی اجتماعی، محیط زیستی، اکولوژیک و اقتصادی در این پروژه ها، مدیریت و تصمیم گیری در این حوزه را دشوارتر می سازد. در مدل های چند معیاره (mcdm)، تعدد معیارها، پیچیدگی داده ها و پویایی محیط، از جمله عواملی هستند که مساله تصمیم گیری را به چالشی در دهه های اخیر مبدل نموده است.روش بررسی: این تحقیق به‌صورت مروری می‌باشد که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و سایت‌های مرتبط به بررسی موضوع پرداخته و معرفی فرآیند تصمیم گیری و اصطلاحات آن انجام شده است.یافته‌ها: روش‌های تصمیم‌گیری به‌کار رفته در پروژه‌های مختلف محیط‌زیستی با اهداف مشخص شرح داده شد و مدل مفهومی روش‌های جبرانی به همراه کاربرد آنها ارائه شد.بحث و نتیجه‌گیری: در نهایت، یک جمع بندی از انواع پروژه های محیط زیستی که می‌توانند تحت پوشش این مدل ها قرار گیرند و مدل های مورد استفاده در مورد هر نوع پروژه، ارائه گردیده است.

A Review on Multi-Criteria Decision-Making Methods in Environmental Studies

Protected areas are extensive land with high conservation value that are selected with the aimed of preserving and restoring of vegetation sites and animals’ habitats.In order to effectiveness management of protected areas, we need to consider this area based on conservation criteria. In this study of protected area of the Hamedan province were evaluated regards to introduced conservation criteria for protection and using Analytical Hierarchy Process. A hierarchical structure was designed for each of the areas. The opinion of a number of experts of natural environment sector of Province Environmental Protection Administration and university professors were collected using a questionnaire including pairwise comparison matrix, and based on it, the weight of the criteria for different regions, was obtained. Then with regard to the obtained importance coefficient for conservation criteria protected areas of this province were ranked. The results showed that Khangormaz, Almobelagh and Malosan protected areas, are more important to protect. The method used in this study can be usful as a database for protection experts, managers and planners of protected areas.