بررسی رفتار زیست محیطی کشاورزان دشت مغان در بکارگیری سموم کشاورزی

رفتارهای نامناسب کشاورزان در هنگام آماده کردن آفت‌کش‌ها انجام می‏دهند، می‏تواند باعث تخریب محیط ‌زیست ازجمله آلودگی‏های آب‌های سطحی و زیرزمینی و از بین بردن موجودات زنده در آب شود؛ بنابراین تبیین رفتارهای کشاورزان در مورد به‌کارگیری نهاده‏های شیمیایی‌بر محیط‌زیست و انسان‌ها ضرورت دارد. ازاین‌رو، هدف از انجام تحقیق، بررسی رفتار زیست‌محیطی کشاورزان دشت مغان (استان اردبیل) در بکارگیری سموم کشاورزی است.این پژوهش از نوع تحقیق، توصیفی همبستگی و ازنظر گردآوری داده‌ها، از نوع تحقیقات پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل همه کشاورزان دارای کشت آبی در دشت مغان (سال زراعی 1395 1396) است (9996=n). حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970) و به روش نمونه‏گیری چندمرحله‏ای با انتساب متناسب، به تعداد 400 نفر تعیین شد (400=n). ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای بود که روایی آن توسط متخصصان موضوعی و استادان دانشگاه بررسی و درنهایت مورد تایید قرار گرفت. پایایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرون باخ مورد تایید قرار گرفت.یافته‌های پژوهش نشان داد به‌طورکلی کشاورزان نگرش نسبتاً مثبتی نسبت به حفظ محیط‌ زیست داشتند. همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد رابطه معناداری بین رفتار زیست‌محیطی کشاورزان با متغیرهای نگرش، دانش، فاصله روستا تا مرکز خدمات کشاورزی، تجربه کشاورزی و سابقه سمپاشی در سطح یک درصد بوده است. مطابق نتایج تحلیل رگرسیون، چهار متغیر نگرش، دانش، فاصله روستا تا مرکز خدمات و سابقه سمپاشی 57 درصد واریانس سطح رفتار زیست‌محیطی کشاورزان در به‌کارگیری سموم کشاورزی را تبیین می‌کنند.با توجه رابطه بین نگرش و دانش بر رفتار زیست‌محیطی کشاورزان در به‌کارگیری سموم کشاورزی، توجه به پیاده‌سازی تئوری فرایند انتقال نوآوری (دانش، نگرش و مهارت) در قالب برنامه‌های ترویج و آموزش کشاورزی در منطقه تحقیق می‏تواند نقش مهمی در بهبود رفتار زیست‌محیطی کشاورزان داشته باشد.

Investigating the Environmental Behavior of Farmers on the Use of Agricultural Pesticides in Moghan Plain

Misbehavior of farmers when preparing pesticides can lead to environmental degradation, including surface and groundwater pollution, and the destruction of living organisms in the water; therefore, it is necessary to explain farmers’ behaviors regarding the use of chemical inputs on the environment and humans. Therefore, the purpose of this study is to investigate the environmental behavior of farmers in Moghan plain (Ardabil province) in the use of pesticides.This study was a descriptivecorrelational research, and in terms of data collection, it was a survey research. The statistical population, includes all farmers of irrigated farms in Moghan Plain (20172018) (N = 9996). Sample size was determined by using Krejcie and Morgan (1970) table and by multistage sampling with proportional assignment, 400 persons (n =400). The research instrument was a questionnaire whose validity was verified by subject specialists and university professors and finally approved. Reliability of the research tool was also confirmed by Cronbach’s alpha coefficient.The findings showed that farmers had a relatively positive attitude toward environmental protection, totally. Correlation analysis also showed that there was a significant relationship between farmers’ environmental behavior with attitude, knowledge, the village distance to agricultural service center, agricultural experience and spray experience.  According to regression analysis, four variables of attitude, knowledge, the village distance to agricultural service center and records of spraying, explain 57.1% of the variance level of environmental behavior of farmers in applying agricultural pesticides.Considering the relationship between attitude and knowledge on the environmental behavior of farmers in the use of agricultural pesticides, attention to the implementation of the theory of the process of transferring innovation (knowledge, attitude and skills) in the form of agricultural extension and education programs in the research area can play an important role to improve farmers’ environmental behavior.