بررسی روند تغییرات پارامترهای شیمیایی کیفیت آب رودخانه تجن با استفاده از تحلیل مولفه‌اصلی و نرم افزار aqua chem

رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع آبی هستند که نقش مهمی در تامین آب مورد نیاز فعالیت‎های مختلف نظیر کشاورزی، صنعت و شرب دارند، لذا حفاظت و استفاده بهینه از منابع آبی یکی از اصول توسعه پایدار هر کشور محسوب می‌گردد. در این پژوهش، داده‎های کیفی آب رودخانه تجن که یکی از مهم‌‏ترین منابع آبی استان مازندران به شمار می‏آید، طی سال‏های 1382 تا 1392 در دو ایستگاه کردخیل و سلیمان تنگه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی ساختار همبستگی و ارتباط میان متغیرها از تحلیل فاکتور اصلی بر مبنای روش آنالیز مولفه های اصلی (pca) و برای ارزیابی کیفیت آب و روند تغییرات پارامتر‏های کیفی آب رودخانه از نمودارهای پایپر و شولر استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از pca مشخص شد که برای کنترل کیفیت آب رودخانه، در ایستگاه کردخیل در 6 ماه اول سال    به جز ph و در 6 ماه دوم سال به جز (so42، q و ph) تمامی پارامترها در اولویت قرار دارند. در ایستگاه سلیمان تنگه در 6 ماه اول سال پارامترهای (ec، tds، k+،hco3 و ca2+) و در 6 ماه دوم سال پارامترهای (tds، cl، na+ و sar) در اولویت قرار دارند. با توجه به نمودار پایپر تیپ کیفی شیمیایی آب رودخانه تجن در ایستگاه کردخیل و سلیمان تنگه از نوع بی‌کربنات منیزیمکلسیم می‌باشد. هم‏چنین بر اساس نتایج حاصل از دیاگرام شولر مشخص شد که آب این رودخانه در هر دو ایستگاه دارای کیفیت خوب بوده و برای شرب مناسب می‎باشد.

Survey and Trends of Chemical Water Quality Parameters of Tajan River Water Quality Using Principal Component Analysis and Aqua Chem Software

Rivers are the most important water resources that play an important role in providing the water needed for various activities such as agriculture, industry and drinking, so the conservation and optimal use of water resources is one of the principles of sustainable development in each country. In this research, water quality data of Tajan River, one of the most important water resources of Mazandaran province, was studied during two years from 2003 to 2013 in two stations of of Kordkheil and Soleyman Tangeh. To study of the correlation between variables, the Principal Component Analysis (PCA) and to investigate the water quality and the water qualitative parameters variation Piper and Schoeller diagram were used.Based on the results of the PCA, it was determined that for controlling river water quality, at the Kordkheil station in the first 6 months of the year except for pH and in the 6 months of the second year except for (SO42, Q and pH), all parameters were prioritized. At the Soleyman Tangeh station, parameters (EC, TDS, K+, HCO3 and Ca2+) in the first six months of the year and the parameters (TDS, Cl, Na+ and SAR) in the second 6 months of the year are the priorities. According to the Piper diagram, the chemical type of Tajan River water at Kordkheil and Soleyman Tangeh stations is BicarbonateMagnesiumCalcium. Also, based on the results of the Schuler diagram, it was found that the river water is good at both stations and is suitable for drinking.Survey and Trends of Chemical Water Quality Parameters of Tajan River Water Quality Using Principal Component Analysis and Aqua Chem Software