محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی و کیفیت دانه تریتیکاله تحت تاثیر مایکوریزا و کمپوست کود ‌دامی غنی‌ شده با زئولیت

به‌منظور بررسی اثر تلقیح قارچ مایکوریزا و کمپوست کود دامی غنی‌ شده با زئولیت بر رنگدانه‌های فتوسنتزی و خصوصیات کیفی دانه تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طی سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد مایکوریزا در دو سطح (تلقیح و بدون تلقیح) و مقدار ترکیب زئولیت با کود دامی در شش سطح (صفر، 5، 10، 15، 20 و 25 درصد وزنی کود دامی زئولیت) بود. بر اساس نتایج، در شرایط کاربرد قارچ مایکوریزا با افزایش مصرف زئولیت تا سطح 15 درصد شاخص سبزینگی برگ افزایش یافت اما پس از آن با کاهش مواجه شد. بیشترین میزان کلروفیلa (2/68 میلی‌گرم در گرم وزن تر برگ) از تیمار 15 درصد زئولیت و کمترین آن (1/82 میلی‌گرم در گرم وزن تر برگ) از شاهد به‌دست آمد. تلقیح قارچ مایکوریزا سبب افزایش 14 درصدی کاروتنوئید نسبت به عدم تلقیح شد. تلقیح قارچ مایکوریزا موجب افزایش مقدار فسفر دانه (0/43 میلی‌گرم بر کیلوگرم نسبت به عدم تلقیح (0/37 میلی‌گرم بر کیلوگرم ) شد. در شرایط تلقیح مایکوریزا بیشترین عملکرد دانه (3511 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کاربرد 10 درصد زئولیت به‌دست آمد درحالی که در شرایط عدم کاربرد قارچ مایکوریزا برای افزایش عملکرد دانه به زئولیت بیشتری نیاز بود و با افزایش میزان زئولیت تا 20 درصد عملکرد دانه افزایش یافت. بیشترین عملکرد پروتئین (3300 کیلوگرم در هکتار) از تیمار عدم تلقیح مایکوریزا و 15 درصد زئولیت و کمترین عملکرد پروتئین (116 کیلوگرم در هکتار) از تیمار تلقیح مایکوریزا با 25 درصد زئولیت حاصل شد. درنهایت یافته‌های این پژوهش نشان داد که با کاربرد زئولیت در کود دامی و تلقیح قارچ مایکوریزا می‌توان غلظت رنگدانه‌های فتوسنتزی و کیفیت دانه تریتیکاله را افزایش داد.

Photosynthetic Pigments Content and Grain Quality of Triticale as Affected by Mycorrhiza and Zeolite Enriched Manure Compost

In order to study the effect of mycorrhiza inoculation and zeoliteenriched manure compost on photosynthetic pigments content and qualitative properties of triticale grain, a factorial experiment in a completely randomized complete block design with four replications were conducted at Research Field of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khouzestan during 20162017 growing season. The experimental factors included mycorrhiza application at two levels (application and nonapplication of mycorrhiza), and mixing of zeolite to manure in six levels (0, 5, 10, 15, 20 and 25% w/w of zeolite/manure). According to the results, under conditions of mycorrhiza application with increasing zeolite up to 15% leaf greenness index (SPAD) increased but decreased afterwards. The highest chlorophyll a (2.68 mg g1) was obtained from 15% zeolite treatment and the lowest (1.82 mg g1) was detected in control. Mycorrhiza inoculation caused a 14% increase in carotenoid content compared to noninoculation. Grain phosphorus content (0.43 mg kg1) was increased in mycorrhiza inoculation condition compared to noninoculation (0.37 mg kg1). Under inoculation conditions, the highest grain yield (3510.7 kg ha1) belonged to application of 10% zeolite. Under noninoculation condition more zeolite was needed (in compare to inoculation treatment) to obtain the highest grain yield. The highest protein yield (329.97 kg ha1) was obtained from mycorrhiza inoculation treatment with 15% zeolite and the lowest protein yield (1152 kg ha1) was obtained from mycorrhiza inoculation treatment with 25% zeolite. Finally, the results of this study showed that the application of zeolite in manure and inoculation of mycorrhiza fungi can increase the concentration of photosynthetic pigments and grain quality of triticale.