نقش فیزیولوژیک کودهای زیستی در بهبود عملکرد کشت مخلوط سیاه‌دانه و لوبیا چیتی

به منظور بررسی نقش کودهای زیستی بر ویژگی های فیزیولوژیک موثر در بهبود عملکرد سیاه دانه و لوبیا در نسبت های مختلف کشت مخلوط، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح کود (مصرف کود زیستی دارای باکتری های تامین کننده نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و عدم مصرف کود و پنج نسبت کاشت (100:00، 25:75، 50:50، 75:25 و 0:100) لوبیا سیاه دانه به روش جایگزینی بودند. بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک سیاه دانه (54.20 و 118.40 گرم در مترمربع) و لوبیا (139.3 و 374 گرم در مترمربع) از تیمار کشت خالص همراه با کاربرد کود زیستی به دست آمد. درصد روغن سیاه دانه و کلروفیل b سیاه دانه در نسبت کشت 50:50 به ترتیب 17.34 و 14.36 و کلروفیل b و کارتنویید لوبیا در نسبت کشت 50:50 به ترتیب 13.74 و 10.38 درصد نسبت به کشت خالص افزایش نشان داد. بیشترین عملکرد روغن (12.4 گرم در متربع) و درصد اسانس سیاه دانه (0.51 درصد) متعلق به تیمار کشت خالص همراه با کاربرد کود زیستی بود. بالاترین نسبت برابری زمین کل (1.50) از نسبت کشت 50:50 با کاربرد کود زیستی به دست آمد که معادل 50 درصد افزایش در بهره وری استفاده از زمین نسبت به کشت خالص دو گونه بود. این امر احتمالاً به دلیل اثرات تسهیل و تکمیل کنندگی دو گونه و نقش موثرتر کودهای زیستی دارای باکتری های تامین کننده نیتروژن، فسفر و پتاسیم در تغذیه سیاه دانه و لوبیا در کشت مخلوط است. با توجه به عملکرد بالاتر (عملکرد کمی و کیفی هر دو گونه) و اهداف کشاورزی پایدار، نسبت کشت 50:50 با کاربرد کود زیستی مناسب و قابل توجیه است.